Bơ là một trong những loại trái cây có giá trị dinh dưỡng cao, giàu năng lượng do chứa nhiều vitamin A, B, E, khoáng chất và quan trọng nhất là hàm lượng chất béo chưa bão hòa cao (hơn 15% - chỉ sau dầu oliu) rất có lợi cho sức khỏe tim mạch, xương khớp và làm giảm cholesterol trong máu. Ngoài việc sử dụng như ăn trực tiếp, làm sinh tố, kem, bánh,… trái Bơ còn được sử dụng trong dược phẩm, mỹ phẩm để chăm sóc sức khỏe và làm đẹp. Chính vì vậy, trong những năm gần đây cây Bơ được xem là một trong những cây trồng mang lại hiệu quả kinh tế cao cho nhà nông. Trong bài viết này Điền Trang chia sẻ đến nhà vườn kỹ thuật trồng mới cây Bơ theo hướng hữu cơ sinh học!
1. Thời vụ trồng:
Cũng giống như các loại cây ăn quả khác cây bơ được trồng từ đầu đến giữa mùa mưa.
2. Giống:
Khi chọn mua cây giống, nhà vườn nên chọn những nơi có nguồn gốc rõ ràng, chất lượng, cây to khỏe, lá xanh mướt, không bị sâu bệnh và sinh trưởng tốt.
Trước đây, cây bơ được nhân giống chủ yếu bằng phương pháp ươm hạt, tuy nhiên phương pháp này có một số nhược điểm là cây lâu cho trái và thường có hiện tượng phân ly về tính trạng giữa cây bố mẹ và cây con nên chất lượng không ổn định.
Hiện nay nhà vườn đã nhân giống chủ yếu bằng cách ghép bo ( ghép nêm chồi) hoặc chiết cành nhằm giữ lại nguyên vẹn đặc tính tốt của cây bố mẹ, cây lớn nhanh, cho trái sớm sau từ 2-3 năm.
3. Chuẩn bị đất - cách trồng:
Cây bơ không chịu được ngập nước nên đất trồng bơ đầu tiên cần phải đáp ứng đều kiện tơi xốp và thoát nước tốt. Độ pH của đất từ khoảng 5-7 là phù hợp. Chuẩn bị đất và xuống giống qua 5 bước cơ bản sau:
 |
Hố trồng bơ có kích thước khoảng 50x50x50cm. Rắc 0,5-1kg vôi bột toàn bộ hố và xung quanh miêng hố trước khi lót phân từ 10-15 ngày để khử trùng, tiêu diệt mầm bệnh trong đất. |
 |
Cho vào mỗi hố từ 20-30kg phân chuồng hoai mục, 1kg super lân, nấm Trichoderma. Trộn đều hỗn hợp trên. |
 |
Phủ 1 lớp đất giữa từ 5-10cm, ủ khoảng 25-30 ngày trước khi xuống giống để đảm bảo cung cấp cho cây một nền đất tốt, thúc đẩy bộ rễ của cây phát triển cực mạnh về sau. |
 |
Trước khi trồng cần xới đều hố, đào 1 lỗ bằng kích thước bầu ở chính giữa hố Dùng dao hoặc kéo rạch 1 đường dọc bầu, sau đó lột bỏ túi nilon, đặt bầu giống vào giữa hố. Chú ý: + Mặt bầu giống cần cao hơn mặt đất 10-20cm. + Vị trí mắt ghép cần cách mặt đất 15-20cm. |
 |
Lấp đất lại, nén chặt đất xung quanh bầu, khi lấp đất nên vun đất xung gốc bơ cao hơn lên khoảng 20cm ( giống như đĩa úp nược) nhằm mục đích hạn chế ứ đọng nước tại gốc khi gặp mưa lớn kéo dài gây ngập úng rễ. |
Hình 2: Các bước chuẩn bị đất và cách trồng mới cây bơ
- Ở các vùng trũng, dễ ngập nước nên tiến hành lên liếp và đắp mô cao hơn mặt liếp 50 – 60 cm, đường kính 0.8 – 1 m, đào hố trồng trên mô với kích thước 50 x 50 x 50 cm, xử lý đất và xuống giống như các bước trên.
- Ngay sau khi trồng cần cắm một cọc nhỏ bên cạnh gốc để cố định cây chống đổ gãy, lung lay do mưa gió. Che mát cho cây con trong năm đầu bằng lưới hoặc bằng dàn che, tưới đủ nước cho cây.
- Nếu trời không mưa thì cần phải tưới nước giữ ẩm cho cây thường xuyên
Lưu ý: Đối với cây giống ghép, nếu trên chồi ghép mọc ra 2-3 cành chỉ cần giữ lại 1 cành khỏe mạnh để cây dồn dinh dưỡng vào cành này. Bên cạnh đó thường xuyên kiểm tra và cắt bỏ các chồi mọc ra từ gốc ghép.
4. Mật độ trồng:
Hiện nay tại Việt Nam có rất nhiều giống bơ như Hass, Booth, 034, Quốc Minh, Trịnh Mười, Thành Bích, Năm Lóng,… tùy vào đặc tính sinh trường của từng giống và tùy vùng canh tác mà nhà vườn có thể bố trí mật độ trồng thích hợp. Nhưng cần lưu ý cây bơ là loại cây lâu năm, tán rộng, rễ ngang phát triển nhiều, do đó mật độ trồng có thể phân bổ như sau:
+ Trồng thuần: Kích thước 7m x 7m hoặc 7m x 8m, tương đương 108-204 cây/ha; hoặc 6m x 6m, 4m x 6m đối với trồng so le hoặc canh tác trên đất xấu, tương đương 277-400 cây /ha
+ Trồng xen canh: có thể trồng xen trong vườn cà phê, ca cao, chè, ổi, cam, mít… khoảng cách trồng 9 x 12m tương đướng 123 cây/ha hoặc 10x10m, 10x12m tương đương 83-100 cây/ha.
Nếu trồng quy mô lớn nhà vườn nên thiết kế hệ thống đường ngay từ đầu để thuận tiện cho việc vận chuyển vật tư và nông sản sau khi thu hoạch đến các khu vực khác.
+ Đối với vườn có diện tích dưới 1ha, đường nội bộ có chiều rộng khoảng 2m.
+ Đường liên lô: là đường nối liền giữa các lô với nhau, thường áp dụng cho các vườn Bơ quy mô nhỏ hơn 100 ha, đường rộng khoảng 4m, mỗi lô nhỏ có diện tích 0,5-1ha/lô.
+ Đường liên đồi: là đường nối liền giữa các đồi, rẫy với nhau, thường áp dụng cho các vườn Bơ rộng hơn 100ha đây là loại đường lớn, thường rộng hơn 6m. Đối với địa hình đất dốc cần phải bố trí đường lên xuống, liên lạc giữa các đồi.
5. Tủ gốc giữ ấm:
Dùng rơm rạ, cỏ khô, lá dừa, lục bình,… phủ kín mô đất một lớp dày khoảng 10 – 20 cm, cách gốc 10 – 20 cm để vùng đất quanh gốc cây thông thoáng, giảm nguy cơ nấm bệnh phát triển.
6. Tạo thảm cỏ, trồng xen:
Trong những năm đầu vườn chưa khép tán, nên lượng ánh sang rất dồi dào, vì vậy có thể trồng xen các loại hoa màu để “lấy ngắn nuôi dài”, giảm bớt cỏ dại và giữ cho đất không bị trôi màu trong mùa mưa. Cây trồng xen nên chọn những cây họ đậu để thân, lá, rể có thể sử dụng làm phân xanh cung cấp đạm, chất hữu cơ cho đất. Trồng cây rau màu, lương thực nên trồng cách gốc bơ ít nhất từ 50 – 70 cm.
Tài liệu tham khảo:
https://giongcayanqua.edu.vn/cay-bo-cach-trong-cham-soc-cay-cay-bo.html
